Op 18 december heeft de Raad van State een uitspraak gedaan over het gebruik van intern salderen voor een vergunning op basis van de natuurwetgeving. Dit houdt in dat een initiatiefnemer niet automatisch ‘eigen’ stikstofruimte op een bepaalde locatie mag inzetten voor een nieuw initiatief. Hiervoor moet een vergunning worden aangevraagd. Er moet daarnaast aangetoond worden dat die stikstofruimte niet al nodig is voor natuurherstel, de zogenoemde additionaliteit.
Wat nog wel mogelijk is
Er zijn een aantal initiatieven die – ook na de recente uitspraak van de Raad van State – gewoon doorgang kunnen vinden. Dit gaat om initiatieven waarvoor ecologisch onderbouwd is dat ze geen significant effect hebben op Natura2000-gebieden. Dat geldt ook voor beheer- en onderhoudsprojecten. Natuurherstelmaatregelen ten behoeve van Natura2000-gebieden kunnen ook doorgaan, evenals projecten met een dwingende reden voor het openbaar belang waarvan de effecten op Natura2000-gebieden gecompenseerd worden (ADC-toets).
Grote impact
Een onderdeel van de uitspraak van de Raad van State is dat de toetsing op additionaliteit bij intern salderen op alle vergunningen in de afgelopen vijf jaar toegepast moet worden. De afgelopen jaren heeft de provincie ruim 800 vergunningsaanvragen afgehandeld waar geen afdoende besluit op is genomen. Dit betreffen 249 positieve weigeringen, 393 aanvragen die naar aanleiding vaneen eerdere uitspraak zijn ingetrokken, 124 gedeeltelijke intrekkingen en 43 zaken waarbij de provincie een bestuurlijk rechtsoordeel heeft gegeven. Al deze initiatiefnemers zullen alsnog een vergunning aan moeten vragen.
Daarnaast liggen er op dit moment ruim 1100 aanvragen waar nog geen besluit op genomen is. Dit zijn voornamelijk aanvragen die al voor 18 december 2024 zijn ingediend en vaak al stil lagen vanwege onder meer de problematiek rondom werking van de emissiearme stalsystemen of het gebruik van extern salderen. Daarnaast liggen er 326 legalisatieverzoeken van PAS-melders. Ook zijn er nog PAS-melders die de afgelopen jaren hun legalisatieverzoek hebben ingetrokken omdat ze middels intern salderen geen vergunning nodig hadden. Ten slotte is er een groep initiatiefnemers die de afgelopen jaren zonder een vergunning een project gestart of gerealiseerd heeft en dat alsnog met terugwerkende kracht moet doen. Het is echter onduidelijkheid hoe groot deze groep is.
Vervolg
Het rijk en de provincies werken nauw samen aan mogelijke vervolgstappen. Dit betreft een verdere juridische duiding van de uitspraak van de Raad van State en oplossingsrichtingen. Het rijk heeft een ministeriële commissie Economie en Natuurherstel ingericht. De commissie heeft als doel om een concreet programma uit te werken om perspectief te beiden aan sectoren die geraakt worden door de gerechtelijke uitspraken. De provincie neemt voorlopig alleen besluiten over vergunningsaanvragen die niet geraakt worden door de uitspraak.